اشلون "Echelon" چیست؟

مردم آمريكا سالهاست به نگاههاي بي پروايانه ميليونها ابزار جاسوسي در زندگي خصوصيشان عادت كرده اند. آمريكاييها سالهاست كه مي دانند اگر كتابهاي فهرست سياه اف بي آي را از كتابخانه اي امانت بگيرند يا از كتابفروشي اي بخرند، نام و مشخصات آنها، خود به خود، در اولويتهاي حساسيت برانگيز اف بي آي قرار مي گيرد.

اما مردم جهان هم از اين حضور ناخوانده آمريكاييها در حريم خصوصيشان آزرده خاطرند. در 23 فوريه سال 2000 ميلادي، پارلمان اروپا گزارش تكان دهنده اي را منتشر ساخت كه جهانيان را در هاله اي از حيرت فرو برد. در اين روز، به دنبال اختلافات تجاري اتحاديه اروپا با آمريكا، پس از شصت سال، پروژه جاسوسي سري «اشلون» (ECHELON) فاش شد.

اشلون نام رمز يك سيستم جاسوسي جهاني است كه آژانس امنيت ملي آمريكا (NSA) آن را طراحي كرده است و علاوه بر آمريكا، كشورهاي انگليس، كانادا، استراليا و نيوزيلند در آن شركت دارند.

طبق آخرين گزارشها، سيستم جاسوسي اشلون از 120 ماهواره ارتباطاتي، اكتشافي و نظارتي تشكيل شده كه در مدارهاي ثابتي دور زمين مي گردند. علاوه بر اين ماهواره ها، تعداد بسيار زيادي گيرنده هاي زميني، در نقاط مختلف دنيا نصب شده است تا نقاط كور ماهواره ها را پوشش دهند.

اين ماهواره ها و گيرنده ها وظيفه دارند روزانه حدود سه ميليارد تماس تلفني، فاكس و ايميل را ذخيره كرده، به رايانه هاي مادري كه در اين پنج كشور وجود دارند، انتقال دهند. اين اطلاعات پس از ترجمه خودكار به زبان انگليسي، تحت يك پردازش محتوايي دقيق قرار مي گيرد. نرم افزارهاي قدرتمند اشلون به فهرستي از واژه هاي كليدي مجهزند كه در صورت يافت شدن هريك از آن واژه ها در متن گفتگوهاي تلفني يا فاكس و ايميل، پرونده ويژه اي براي آن اطلاعات تشكيل مي شود و با تحليل محتواي بقيه مطالب آن پرونده، ميزان اهميت خبر ذخيره شده مشخص مي شود و به آژانس اطلاعات امنيت ملي آمريكا ارسال مي گردد تا اقدامات جاسوسي بعدي درباره آن صورت گيرد.

بيشترين توجه سيستم اشلون به كشورهاي اروپايي است. شكل ابتداي اين سيستم جاسوسي، در سال 1948 ميلادي شكل گرفته است.در آن سال، پنج كشور آمريكا، انگليس، كانادا، استراليا و نيوزيلند تصميم مي گيرند براي مبارزه با نفوذ شوروي، پيمان جاسوسي «اوكوسا» (UKUSA) را به امضا برسانند.

سيستم جاسوسي جهاني اشلون فرزند اين پيمان محرمانه شصت ساله است.
هيچيك از مقامات آمريكايي حاضر نشدند با فرستادگان ويژه پارلمان اروپا ديدار كنند و درباره سيستم اشلون، توضيحات بيشتري بدهند.نكته جالبتر اينجاست كه يكي از اهداف مهم اين سيستم بسيار پيچيده جاسوسي، يافتن اسامه بن لادن بوده است. پروژه اي كه بيش از چهار سال است، به شكست انجاميده است.


اشلون echelon
اشلون چگونه عمل میکند ؟
اين كليد واژه مبادله شد بلافاصله سيستم اصلي فعال شده و اقدامات بعدي را انجام مي دهد. اين كليد واژه از كد ها و كلمات رمز خاصي پيرويي مي كند.

اتحاديه اروپا بر اساس گزارش هاي منتشر شده بواسطه وجود اشلون ضررهاي مالي بسياري را متحمل شده است. با اين حال بسياري از كشور ها از اطلاعات اشلون به نفع خود استفاده مي نمايند. حوزه فعاليت اشلون بسيار گسترده است. اين شبكه تار گونه در مسايل سياسي ، اقتصادي ، فرهنگي و ... مهارت داشته ولي نقطه توجه و تمركز آن بيشتر بر روي مسايل صنعتي و تجاري در حوزه اقتصاد مي باشد.

امروزه فعاليت سيستم جمع آوري اكترونيك اشلون براي همه آشكار گرديده است و اكثر كشورها در جهت مقابله با آن دست به اقداماتي زده اند . شايد بتوان يكي از راه هاي مقابله با آن را دقت در برقراري ارتباطات دانست. اما فرهنگ سازي و دادن اطلاعات كامل تر در خصوص اشلون خود باعث افزايش آگاهي هاي جامعه جهاني مي تواند شود.

براي اولين بار اطلاعات درباره سيستم “اشلون” اواخر سال‎هاي 1990 پخش شد. يكي از نشريات آمريكايي مطلبي درج كرده بود كه ايالات متحده در چارچوب همكاري با بريتانيا، كانادا، استراليا و نیوزلند به ايجاد شبكه جهاني استراق سمع و تحليل اطلاعات و داده‌هاي همه وسايل الكترونيكي اعم از انواع تلفن، فكس، اينترنت و ايميل، پرداخته است. سيستم هاي ارتباطات كابلي كه بر روي بستر دريا بين قاره‌ها ساخته شده‌اند، مورد توجه اين سيستم قرار گرفت. بعد از انتشار اين اطلاعات، كاخ سفيد و شركاي آن در زمينه جاسوسي الكترونيكي جهاني رسماً به وجود سيستم “اشلون” اعتراف كردند.

اين سيستم كه در سال‎هاي جنگ سرد ايجاد شده بود، مخصوص نظارت بر اتحاد شوروي، كشورهاي عضو پيمان ورشو و دولتهايي كه به اردوگاه سوسياليستي گرايش داشتند، بود. اما امكانات آن براي كسب اطلاعات نه فقط نظامي بلكه اقتصادي و جاسوسي-سياسي و ديپلماتيك- صنعتي و نيز نظارت بر سازمانها و اشخاص كافي بود. “اشلون” شامل حدود 120 ماهواره ارتباطات، اكتشافي و نظارتي مستقر در مدارهاي ثابت دور زمين است. طبق اطلاعاتي كه به مجمع پارلماني اروپا ارائه شد، بسياري از ماهواره‌هاي تجسسي مشغول استراق داده‌ها از كانالهاي ارتباطي نه تنها روسيه بلكه اتحاديه اروپا هستند.

جمع‌آوري اطلاعات الكترونيكي در سراسر كره زمين صورت مي‎گيرد. ايالات متحده، آمريكاي لاتين، آسياي مركزي و چين شمالي را كنترل مي‌ كند. اروپا، قسمت غربي روسيه تا اورال و آفريقا در عرصه مسئوليت انگليس قرار دارد. استراليا مشغول استراق سمع مكالمات از منطقه جنوب شرق آسيا و چين جنوبي است. زلند نو در منطقه اقيانوسيه فعاليت مي ‌كند.اطلاعات به دست آمده به حافظه مدرنترين رايانه هاي موجود در مركز بررسي اشلون ارسال و پياده مي شود.

اين اطلاعات از “ديكشنريهاي اشلون” رد مي شود كه شامل پايگاههاي كلمات كليدي كه اين پايگاهها هر ماه در حال نوسازي مرتب است. اين پايگاه واژه ها شامل اسامي افراد، ناوها، سازمانها و كشورها و يك سري اصطلاحات ويژه است. شماره تلفن و فكس، آدرس ايميل در اينترنت كه به اشخاص، تجار، سازمانها يا سرويسهاي دولتي تعلق دارند، حكم كليد رمز را دارند. با استفاده از مجموعه معين كليدها مي توان اطلاعات ارزنده را كشف كرده و اطلاعات بي ارزش را بيرون انداخت.

تجهيزات ويژه “اشلون” قادر است به طور اتوماتيك موضوع اطلاعات دريافت شده را طبقه بندي كند. دور كامل پردازش گزارشها از پياده كردن ماشيني سخن شفاهي تا ترجمه اتوماتيك از بيش از 100 زبان، استخراج مي شود. سيستم “اشلون” همچنين دربرگيرنده ناوهاي تجسسي و ايستگاههاي گيرنده‎اي است كه به سازمانهاي عضو پروژه )اداره ارتباطات وزارت دفاع استراليا، دفتر ملي امنيت زلاند نو و اداره ارتباطات بسته كانادا) تعلق دارند.

از اين طريق پذيرش و انتقال اطلاعات پردازش شده صورت ميگيرد
به گزارش خبرگزاري‎هاي خارجي، با كمك “اشلون” نظارت بر بيش از 10 خط تلفن متعلق به خالد شيخ محمد، بالاترين مقام‎هم رده با بن لادن، صورت گرفت. اطلاعات به دست آمده همراه با اطلاعات به دست آمده از مأموران اجازه داد كه اين شخص را دستگير كنند.

كشورها و سازمانهاي مختلف مدافع حقوق بشر مكرراً آمريكايي‎ها و شركاي آنها را به استفاده غير تخصصي از اين وسايل نيرومند متهم كرده اند. آنها مدعي هستند كه اين ابزار در جهت جاسوسي اقتصادي، صنعتي، سياسي و ديپلماتيك، استراق سمع مكالمات خصوصي و نظارت بر مكاتبات الكترونيكي خصوصي مردم فعاليت مي كند.

ولي اين اتهامات داراي مدرك و سند قابل توجه و محكمه پسندي نيست. در پارلمان اروپا حتي جلسه ويژه اي در اين مورد تشكيل شد. كميسيوني كه مخصوصاً تشكيل شد، خاطرنشان كرد كه در اتحاديه اروپا قوانيني وجود ندارد كه فعاليت اين گونه سيستمها را مقرر كند. اين كميسيون پا را فراتر از حدود بحث درباره كاربرد مشروع اين سيستم نگذاشت.

آمريكايي‎ها به استفاده گسترده از سيستم استراق جهاني داده ها ادامه مي دهند تا طيف وسيع مسايل و از جمله مبارزه با گسترش مواد مخدر را حل كنند. در حال حاضر يكي از جهات اساسي فعاليت اين سيستم، مقابله با تروريسم جهاني و جستجوي رهبران و فعالان القاعده و سازمانهاي تروريستي ديگر است.

احتمال دارد كه عمليات تروريستي در مادريد كشورهاي اتحاديه اروپا را به شركت در سيستم اكتشافي الكترونيكي جهاني سوق دهد. زمان نشان خواهد داد اين سيستم تا چه اندازه‎اي به برطرف كردن تروريسم كمك خواهد كرد. اما ادامه انفجارها نشان داد كه سيستمهاي عظيم الكترونيكي هنوز نتوانسته است جايگزين مطمئني براي شيوه هاي قديمي مبارزه با چريكها يعني استفاده از مأموران نفوذي باشد