ناگفته های وزیر خارجه احمدی نژاد: از اشغال سفارت انگلیس تا طوفان ملک زاده

این ناگفته‌ها بیش از هر کسی به درد آنهایی خواهد خورد که هنوز هم دوست دارند مقدمات حقوق بین‌الملل را در موضوعی مانند حمله به سفارت انگلیس زیر پا بگذارند. البته بخش دیگری از این مصاحبه هشدار به آنهایی هم هست که فکر می‌کنند حقوق بین‌الملل می‌تواند مانع تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی علیه ایران و از جمله تحریم بانک مرکزی شود.

افشاگری وزیر سابق خارجه هم آن جایی است که می‌گوید: «در آن زمان مي خواستند دانشكده وزارت خارجه را بگيرند؛ وزارتخانه چارت تشكيلات مناسبي نداشت و شيوه استخدام ها نيز همه از طريق توصيه فاميل، دوست، آشنا و رابطه بود.»

ريس سازمان انرژي اتمي در گفت و گو با ايرنا سياست دستگاه ديپلماسي براي كنترل موضوع سفارت انگليس را «شاهكار» توصيف كرده و گفته: «وقتي سفارت انگليس را مي گيريد، نبايد انتظار داشته باشيد كه كشورهاي اروپايي براي شما نقل و نبات پخش كنند.»

وزير امور خارجه دولت دهم با بيان اينكه «وزير امور خارجه عصاي موسي در دست ندارد»، اظهار داشته: ما توانستيم در برابر هجمه هاي عظيم بايستيم.

صالحي در بخش ديگري از اين مصاحبه گفته: ۹ ماه پيش و در زمان وزارتش در دستگاه ديپلماسي نامه اي را به آمريكايي ها از طريق سفارت سوئيس در تهران درباره ورود تسليحات شيميايي از جمله گاز سارين به سوريه ارسال كرده است.

مشروح اين مصاحبه بدين شرح است:

خبرنگار از وزير سابق امور خارجه سوال كرد: يكي از اولويت هاي شما در زمان تصدي وزارت خارجه، گسترش روابط ايران با عربستان سعودي، تركيه و اتحاديه اروپا بود اما نه تنها روابط ما با اين كشورها گسترش نيافت بلكه حتي روابط با انگليس به نازل ترين سطح رسيد. دلايل شكست اين اولويت شما در سياست خارجي چه بود؟

صالحي پاسخ داد: روزي كه تصدي وزارت امور خارجه را عهده دار شدم، چنين مشكلاتي وجود نداشت. تحولات كنوني منطقه در آن زمان روي نداده بود، نه در تونس و نه در مصر و ليبي و بحرين با مشكلاتي كه امروز روبه رو هستيم، مواجه نبوديم؛ مهم ترين پرونده از ديدگاه ما در تعاملات بين المللي، پرونده هسته اي بود.

معاون رييس جمهوري افزود: دو هفته پس از آغاز كارم در وزارت خارجه، تحولات بيداري اسلامي شروع شد؛ يكي از عزيزان به من گفت شما خوشقدم بوديد و گويا منتظر بودند شما بياييد.

صالحي اظهار داشت: درباره اينكه چه كرديم تا آتش تحريم آنگونه كه مي خواستند دامن ما را نگيرد، تاريخ قضاوت خواهد كرد و اگر مي خواستيم رويه تندخويي و سياست چكشي را در پيش بگيريم، الان مشخص نبود در چه شرايطي بوديم.

نامه دو سال و نيم پيش به مسوولان درباره تحريم ها

وزير سابق امور خارجه گفت: قريب دو سال و اندي پيش، نامه اي درباره تحريم ها نوشتم كه آقاي (اسحاق) جهانگيري در جلسه دولت به آن اشاره داشتند؛ در اين نامه پيش بيني شده بود كه روند تحريم هاي جديد چه سمت و سويي خواهد رفت و چه مواردي را در برخواهد گرفت. متاسفانه برخي دوستان در آن زمان به اينگونه تحليل ها ايراد مي گرفتند.

صالحي افزود: در چنان مظلوميتي بوديم كه در داخل كشور نيز نمي توانستيم حرف خود را بزنيم. به ما مي گفتند اين چه حرفي است و چه نامه اي است كه نوشته ايد، آنها نمي توانند نفت و بانك مركزي ما را تحريم كنند و اگر بخواهند نفت ما را تحريم كنند، قيمت نفت ۲۵۰ دلار مي شود.

معاون رييس جمهوري اضافه كرد: مي گفتند نمي توانند بانك مركزي را براساس قوانين بين المللي تحريم كنند ولي ما مي گفتيم اينها متاسفانه خودشان واضع قوانين هستند و خودشان، هم مرجع، هم قاضي و هم دادستان هستند.

حضرت آقا در زمان قضيه سفارت انگليس به كمك ما آمدند

وزير امور خارجه دولت دهم درباره ماجراي سفارت انگليس نيز كه به كاهش سطح روابط تهران - لندن منجر شد، گفت: انگليسي ها مدت ها بود سفير خودشان را در تهران تعيين كرده بودند ولي سفير آنها (دامينيك چيلكات) تاييد نمي شد؛ بر اساس جلسه اي كه با وزير خارجه انگليس در نيويورك داشتم و درخواست ايشان در تسريع صدور موافقت (اگريمان)، اقدام كردم و سفير انگليس متعاقبا به ايران آمد.

رييس سازمان انرژي اتمي اظهار داشت: در آن مقطع بنده براي دفاع از سوريه به اجلاس سازمان همكاري اسلامي در جده رفته بودم و اتفاقا يكي از مباحثي كه در آن جلسه مطرح بود، اعتراض برخي كشورهاي عربي درباره حمله به سفارت خانه هايشان در سوريه بود و تنها مدافع سوريه در آن جلسه، من بودم.

وي خاطرنشان كرد: در آن جلسه يكدفعه به صورت تلفني به من اطلاع دادند كه چرا نشسته اي؟ سفارت انگليس در تهران را گرفته اند. همان جا به صورت تلفني با ويليام هيگ صحبت كردم و تلاش كردم قضيه را جمع كنم.

معاون رييس جمهوري افزود: متاسفانه برخي رسانه ها به جاي حمايت از وزارت امور خارجه مقالاتي نوشتند كه برخي از اين مقالات را به عنوان نمونه نگه داشته ام. نوشته بودند «ما بايد قبل از سفارت انگليس، وزارت امور خارجه را اشغال مي كرديم» و «قبل از سفير انگليس بايد تكليف وزير امور خارجه را روشن مي كرديم ». در چنين شرايطي ما ايستاديم و چيزي نگفتيم تا اينكه حضرت آقا به كمك ما آمدند.

صالحي تصريح كرد: سياست وزارت امور خارجه براي كنترل موضوع سفارت انگليس «شاهكار» بود و توانستيم در برابر هجمه هاي عظيم و اين چنيني بايستيم و هيچ كس به ميدان نيامد تا از وزارت امور خارجه دفاع كند؛ تنها ايستاديم و همه مسائل را پذيرفتيم و يك كلمه هم نگفتيم.

وزير امور خارجه تاكيد كرد: وقتي مي آييد، سفارت انگليس را مي گيريد، نبايد انتظار داشته باشيد كه كشورهاي اروپايي براي شما نقل و نبات پخش كنند.

وي اضافه كرد: دو روز بعد از قضيه سفارت انگليس، براي شركت در كنفرانسي به آلمان رفتم و در آنجا با تعدادي از وزراي خارجه اروپايي صحبت كردم و مقداري آتش بحران فروكش كرد.

آثار سلبي تحريم ها را كاهش داديم

صالحي اظهارات مقامات آمريكايي درباره «تحريم هاي فلج كننده» را يادآور شد و گفت: الحمدلله وزارت امور خارجه از طريق نمايندگي ها و ابتكاراتش و البته با همكاري وزارت نفت و بانك مركزي توانست تا حدود زيادي آثار سلبي تحريم ها را كاهش دهد زيرا اگر اين تحريم ها را به حال خود رها مي كرديم، واقعا فلج كننده بود.

علم سياست نخوانده ام اما شعور سياسي دارم

وزير سابق امور خارجه افزود: زماني كه تصدي دستگاه سياست خارجي را به عهده گرفتم داراي مشكلات فراواني بود. در آن زمان مي خواستند دانشكده وزارت خارجه را بگيرند؛ وزارتخانه چارت تشكيلات مناسبي نداشت و شيوه استخدام ها نيز همه از طريق توصيه فاميل، دوست، آشنا و رابطه بود.

صالحي گفت: من علم سياست نخوانده ام ولي شعور سياسي دارم؛ شعور در برخي كارها بيش از علم آن كار مهم است. در مسائل اجتماعي و انساني، علم خوب است اما شعور بيشتر كارايي دارد؛ علم خوب است چون واژگان آن رشته را خوب مي دانيد ولي كافي نيست.

وي افزود: روز اول تصدي كارم در وزارت امور خارجه گفتم اولويت سياست ما رابطه با همسايگان است و از ميان آنها عربستان، تركيه بعلاوه اتحاديه اروپا را نام بردم. يادم هست جناب آقاي دكتر رحيمي (معاون اول سابق رييس جمهوري) گفت شما بهتر بود از برخي كشورهاي ديگر هم نام مي برديد چون ناراحت مي شوند ولي در پاسخ گفتم با تامل اين حرف را زدم و اين سياست را مفيد مي دانم؛ اخيرا مقاله اي از دكتر سريع القلم ديدم كه نوشته بودند در اين چند سال ما غفلت كرديم و اولويت سياست خارجي ما بايد عربستان و تركيه و اتحاديه اروپا مي بود. در صورتي كه ما اين حرف را سه سال پيش مطرح كرده بوديم.

پشتوانه سياست خارجي، سياست داخلي است

خبرنگار پرسيد: چرا شما نتوانستيد سياست خود را اجرايي كنيد؟

صالحي پاسخ داد: سياست خارجي يك كشور زماني درست جلو مي رود كه انسجام داخلي وجود داشته باشد؛ پشتوانه سياست خارجي، سياست داخلي است و وزير خارجه كه نمي تواند بدون پشتوانه داخلي برود و رابطه با عربستان، تركيه و اتحاديه اروپا را درست كند؛ وزير امور خارجه كه عصاي موسي در دست ندارد.

وزير امور خارجه دولت دهم با بيان اينكه در حال حاضر پشتوانه داخلي و انسجام داخلي بيش از قبل است، اظهار داشت: در دولت يازدهم، در مجموع انسجام داخلي بيشتري وجود دارد كه خيلي مهم است و بايد بگويم وزارت خارجه شانس آورده كه پشتوانه اي قوي دارد.

در اين هنگام خبرنگار ايرنا از صالحي پرسيد: پس تلويحا مي گوييد كه در دوره قبل انسجام داخلي وجود نداشت؟

وي پاسخ داد: نه اينكه در دولت انسجامي نبود بلكه مي خواهم بگويم انسجام داخلي در درون كشور نبود.

خبرنگار ايرنا دوباره پرسيد: يعني مي خواهيد بگوييد برخي فعالان سياسي مي خواستند از سياست خارجي براي منافع خود استفاده كنند؟

صالحي با تاييد ضمني اين مساله تصريح كرد: بله، تصور كنيد بحث سفارت انگليس در حال حاضر رخ دهد، شرايط چگونه خواهد بود؟ آن زمان، دو هفته برخي رسانه ها مرا عامل ديگران مطرح مي كردند. اما آيا شرايط امروز اين گونه است؟ ببينيد چه عزت و احترامي وجود دارد. شرايط فرق كرده و همه با تكريم و احترام صحبت مي كنند و اميدوارم اين شرايط پايدار بماند.

معاون رييس جمهوري با تاكيد مجدد بر وجود انسجام داخلي به عنوان پشتوانه سياست خارجي اظهار داشت: اگر بخواهيم براي اهداف سياسي به پر و پاي هم بپيچيم، اصلا به نفع ملت نيست و بايد بگويم هيچ كس براي خدا به پر و پاي ديگري نمي پيچد و اين موضوع براي خدا نيست و چون براي خدا نيست عاقبتش نيز خير نيست.

رييس سازمان انرژي اتمي افزود: به سهم خود از تمام آحاد ملت به ويژه فعالان سياسي مي خواهم به رييس جمهوري و وزير امور خارجه دولت جديد كمك كنند.

تحريم ها نتوانست فلج كننده باشد ولي تاثير گذار بود

از معاون رييس جمهوري پرسيديم، به عنوان كسي كه سه سال در وزارت خارجه بوديد، شدت و آثار تحريم ها چه قدر بود؟

صالحي در پاسخ گفت: در حال حاضر، منطقه خاورميانه در بحران و كشور ما نيز تحت فشار اقتصادي و تحريم است. تحريم ها البته الحمدلله نتوانست كه فلج كننده باشد ولي به هر حال تاثير گذار بود.

وي افزود: تحريم ها تاثير داشت اما مجموعه نظام به گونه اي كار كرد كه ملت متوجه شد تاثيرگذاري اين تحريم ها الزاما ناشي از خطاي مسوولين نيست بلكه عمدتا ناشي از رفتار ناجوانمردانه، غيرمنصفانه و خصمانه طرف مقابل است.

وزير سابق امور خارجه تصريح كرد: اگر مديريت نظام ناكارآمد بود، تحريم ها فلج كننده مي شد؛ ايران راه دور زدن تحريم ها را مي داند، تحريم ها كه خود به خود دور نخوردند بلكه سفرا و نمايندگي هاي ما در خارج از كشور با همكاري بانك مركزي و وزارت نفت بارها جلسه گذاشتند تا چگونه رفتار كنيم تا تحريم ها را دور بزنيم.

تاكنون در خصوص سوريه با آمريكا مذاكره نداشته ايم

خبرنگار از صالحي پرسيد: برخي اخبار، حاكي از ارسال نامه هايي از سوي هيلاري كلينتون وزير سابق امور خارجه آمريكا به ايران دارد. آمريكايي ها در زمان شما، چند نامه و پيام براي تهران در موضوعات مختلف فرستادند؟

صالحي پاسخ داد: آمريكايي ها به صورت غيرمستقيم و از كانال سوئيس پيام مي فرستند، حتي از طريق رسانه هم پيام مي فرستند. براي مثال، آمريكايي ها بارها درباره آقاي رابرت لوينسون و سه كوهنورد پيام فرستادند و اين پيام ها به صورت طبيعي هست و مساله خاصي نيست.

وزير سابق امور خارجه افزود: در مجموع ما با آمريكا در خصوص موضوعات خاص از جمله افغانستان در بُن آلمان و عراق در گذشته گفت و گو كرديم.

خبرنگار سياسي از صالحي پرسيد: آيا گفت و گو يا مذاكره اي با مقامات آمريكايي درباره سوريه داشتيد؟

صالحي در پاسخ گفت: تاكنون هيچ مذاكره اي درباره سوريه با آمريكايي ها نداشته ايم.

رييس سازمان انرژي اتمي با يادآوري فرمايشات رهبر معظم انقلاب اسلامي در آغاز سال جديد در حرم مطهر امام هشتم در مشهد مقدس گفت: بارها اعلام كرده ايم كه در خصوص مذاكرات موضوعي، مشكلي براي صحبت با آمريكايي ها نداريم؛ رهبري هم فرمودند كه مخالفتي براي مذاكره موضوعي در مسائل خاص ندارند اما اين كشور را قابل اعتماد نمي دانند و به نتيجه مذاكرات خوش بين نيستند.

صالحي اضافه كرد: ما منعي براي مذاكرات موضوعي با آمريكا نداريم اما بايد اول اين اعتماد متقابل ايجاد شود كه آمريكايي ها براي مذاكرات جدي هستند.

وزير سابق امور خارجه اظهار داشت: آمريكايي ها وقتي در مورد افغانستان كارشان انجام شد، ما را جزء محورت شرارت قرار دادند؛ حضرت آقا مي فرمايند كه ما اين گونه مذاكره را ديگر نمي خواهيم كه وقتي مي آيند و نتيجه مورد نظر خود را مي گيرند، بعد ما را جزء محور شرارت قرار مي دهند، اين گونه مذاكره، مذاكره مناسبي نيست.

خبرنگار ايرنا از صالحي سوال كرد: آيا در دوره تصدي وزارت امور خارجه ، آمريكايي ها تقاضاي برگزاري چنين مذاكرات موضوعي را درباره هسته اي و يا موضوع سوريه داشتند؟

صالحي با خنده گفت: لطفا سوال بعدي را بپرسيد.

به آمريكايي درباره ارسال سلاح شيميايي به سوريه نامه نوشتيم

خبرنگار از معاون رييس جمهوري سوال كرد: دكتر ظريف وزير امور خارجه گفته است وزارت امور خارجه ۹ ماه پيش، نامه اي از طريق سفارت سوئيس در تهران فرستاده و از ورود تسليحات شيميايي به سوريه از جمله گاز سارين خبر داده بود. آيا آمريكايي ها پاسخ اين نامه را دادند؟

وزير سابق امور خارجه پاسخ داد: بله ما اين نامه را ارسال كرديم اما اينكه آمريكايي ها پاسخ اين نامه را دادند يا نه، نمي دانم ولي ما از طريق سفارت سوئيس نامه را براي آنها فرستاديم.

گفتم ملك زاده را بگذاريد، توفان سياسي مي شود

از وزير سابق امور خارجه سوال كرديم: مي گويند در دوره شما موازي كاري شده است؟

صالحي پاسخ داد: بنده در مراسم توديع و معارفه به آقاي دكتر روحاني گفتم واقعا آقاي دكتر احمدي نژاد در مسائل سياست خارجي مرا «مبسوط اليد» گذاشتند؛ ايشان تنها يك جا دخالت كرد و آن هم بحث آقاي ملك زاده بود.

رييس سازمان انرژي اتمي افزود: من به آقاي احمدي نژاد گفتم آقاي ملك زاده مرد شريفي است اما اگر ايشان را به معاونت مالي و اداري منصوب كنيم، توفان سياسي مي شود؛ ايشان گفت نگران نباش، گفتم نگران نيستم و آقاي ملك زاده را منصوب كرديم و توفان سياسي شد و پيش بيني من درست از آب درآمد.

صالحي گفت: در موارد اندكي، بدون هماهنگي قبلي به سفرهايي مي رفتم و بعد از سفر، جناب آقاي دكتر احمدي نژاد متوجه مي شدند كه من ماموريت رفته ام و بعد مي آمدم و گزارش مي دادم؛ دكتر احمدي نژاد فقط يكي دوبار محترمانه به بنده گفت كه حداقل قبل از سفر به من بگو كه گفتم واقعا برخي اوقات، سفرها «فورس ماژور» است كه اصلا فرصت نمي كنم شما را ببينم و مجبورم سفر بروم ولي شرمنده هستم و حق با شماست.

وي افزود: مي خواهم بگويم تا اين حد ايشان دست مرا باز گذاشته بود و به نظر من اينكه مي گويند موازي كاري شده، بحث سياسي است.

سفرهاي مشايي ارتباطي با وزارت امور خارجه نداشت

وزير سابق امور خارجه سوال نمايندگان درباره تعداد سفرهاي اسفنديار رحيم مشايي را يادآور شد و تصريح كرد: مسافرت هاي آقاي مشايي ارتباطي به وزارت امور خارجه نداشت؛ ايشان يا با رييس جمهوري مي رفت يا به عنوان رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري واينكه بيايند يكي از مسايل وزارت امور خارجه را ببرند و كارش را انجام دهند، اصلا چنين چيزي نبوده است.

وي درباره فعاليت هاي معاونت بين الملل رياست جمهوري دولت دهم نيز گفت: بعد ازاعمال تحريم ها، آنقدر مسائل پيچيده شد و با وزارت خانه هاي ديگر سر و كار داشتيم كه نمي شد همه كارهاي اقتصادي جزيي را وزارت امور خارجه به تنهايي ورود كند آقاي (علي) سعيدلو با همكاري وزارت امور خارجه جلو آمد.

معاون رييس جمهوري با بيان اينكه بسياري از كارشناسان وزارت امور خارجه در كنار آقاي سعيدلو به فعاليت مي پرداختند، تصريح كرد: آقاي كاظمي قمي دستيار ويژه بنده در امور اقتصادي بود و معاونين سياسي وزارت امور خارجه از جمله دكتر اميرعبداللهيان و ديگران كمك مي كردند؛ آقاي رييس جمهور اختيارات ويژه اي به آقاي سعيدلو داده بودند تا بتواند در امور اقتصادي با ديگر وزارتخانه ها هماهنگي كند و ايشان نه تنها دخالتي در كار وزارت امور خارجه نداشت بلكه به ما كمك هم مي كرد.

از صالحي پرسيديم: آيا هيچ گاه با آقاي احمدي نژاد اختلاف نظر پيدا نكرديد و بحث تان نشد؟

صالحي پاسخ داد: چرا، گاهي نظرات مان متفاوت بود ولي دكتر احمدي نژاد بزرگواري مي كردند.

انتصاب خانم افخم در ارائه تصوير واقعي از زن مسلمان ايراني موثر است

از صالحي درباره انتصاب خانم «مرضيه افخم» نخستين سخنگوي زن در وزارت امور خارجه سوال كرديم كه در پاسخ گفت: ايشان از بهترين كارشناسان وزارت امور خارجه هستند و در زمان وزارت بنده، مديركل ديپلماسي عمومي بودند.

صالحي با ابراز خرسندي از انتصاب خانم افخم به سخنگويي وزارت امور خارجه تصريح كرد: اين انتصاب اقدام شايسته اي بود و ايشان هم شايستگي اين كار را دارند و قطعا تحول بسيار مباركي خواهد بود.

وي با بيان اينكه سخنگوي جديد وزارت امور خارجه با ابتكاراتي مسووليت سخنگويي را در وزارت امور خارجه جلو خواهد برد، گفت: انتصاب وي در بين كشورهاي جهان سوم به خصوص كشورهاي اسلامي حركت زيبايي بود زيرا سخنگوي وزارت امور خارجه در معرض ديد بسياري از جهانيان است.

صالحي وزارت امور خارجه را پيشاني نظام جمهوري اسلامي ايران دانست و افزود: پيشاني وزارت امور خارجه نيز سخنگويي است و در جهاني كه تلاش بسياري مي شود از جهات مختلف، تصويري غيرواقعي از جمهوري اسلامي به افكار عمومي بدهند، اين انتصاب مي تواند در ارائه تصوير واقعي بسيار موثر باشد.

رييس سازمان انرژي اتمي ادامه داد: با توجه به اقداماتي كه تكفيري ها و افراط گراها انجام مي دهند، انتصاب خانم افخم مي تواند به جهانيان نشان دهد كه ديدگاه هاي ديگري نيز در اسلام وجود دارد كه اين مساله بسيار مهم است.

منصفم و وارد درگيري هاي حزبي نمي شوم

خبرنگار از رييس سازمان انرژي اتمي سوال كرد: مي گويند شما چون فرد تكنوكراتي هستيد در دولت هاي مختلف آقايان هاشمي رفسنجاني، خاتمي، احمدي نژاد و روحاني حضور داشته ايد. آيا اين تعبير را درباره خودتان قبول داريد؟

صالحي پاسخ داد: انشاء الله كه فرد منصف و صادقي هستم و بي دليل با كسي درگير نمي شوم.هيچ گاه نيز در درگيري هاي سياسي و حزبي وارد نشده ام و براي همين است كه فقط خدا را دارم و نه داماد كسي هستم و نه عروس كسي در خانه ماست.

وزير سابق امور خارجه گفت: تقدير خدا بود كه بنده رييس سازمان انرژي اتمي و وزير امور خارجه شوم و فراموش نمي كنم كه آقاي دكتر احمدي نژاد بدون اينكه با من از قبل دوستي داشته باشد و تنها بر اساس برداشت خودش از توانايي هاي اين حقير، مرا انتخاب كرد.