پاسخ های مستدل دیپلماتیک به شبهات شریعتمداری و قاسمی

انعکاس جهت دار بخشی از سخنان رئیس جمهور درباره رابطه با آمریکا که در جریان سفر وی به سازمان ملل متحد ابراز شد، موجی از حملات علیه رئیس جمهور را موجب شده است؛ حملاتی که به نظر می رسد همگی بر تحلیل هایی غیر کارشناسی استوارند. در همین زمینه طی روزهای گذشته حسین شریعتمداری در یادداشتی  رئیس جمهور را با عطاالله مهاجرانی مقایسه کرد. اخیرا نیز سعید قاسمی در سخنانی احساسی، که خصیصیه اصلی رفتار اوست، اتهاماتی عجیب متوجه رئیس جمهور ساخته است.

نکته جالب توجه اینکه مرکز ثقل همه این حملات از حسین شریعتمداری گرفته تا سعید قاسمی چیزی نیست جز تاکید بر القای حاکمیت دوگانه و شکاف بین رهبری و رئیس جمهور که قبلا به شدت توسط رهبر عزیز انقلاب مورد نهی قرار گرفته بود.
به گزارش شبکه ایران، ناصر نوبری از دیپلمات‌های باسابقه کشور طی یادداشتی در پی پاسخ به این سخنان و تحلیل های غیر کارشناسی برآمده است. وی سوابقی چون سفیر جمهوری اسلامی در شوروی سابق (ایام دفاع مقدس) را در کارنامه خود دارد:

دوستان معمولاً از یک قاعده استفاده می‌کنند و آن اینکه وقتی امریکایی‌ها از حرکت و کار فردی استقبال می‌کنند آن فرد و کار را تقبیح می‌کنند و وقتی با حرکتی و موضعی برخورد مثبت نمی‌کنند آن موضع را مفید و ارزشمند می‌شمارند و این روش را به عنوان الگویی که از یکی از اظهارات حضرت امام(ره) برآمده در همه جا و همه موارد و بدون قید و شرط تسری می‌دهند. وقتی با علاقه سرمقاله‌ای با عنوان "چرا جدی گرفته نشد؟" را در یکی از روزنامه‌ها خواندم ابتدا تصورم این بود که باز دوستان در چارچوب این الگو برخورد سرد امریکایی‌ها را نسبت به موضع آقای رئیس‌جمهور در نیوریوک تحلیل خواهند کرد و آچمز شدن امریکایی‌ها را دلیل حساب شده بودن موضع آقای رئیس‌جمهور قلمداد خواهند کرد اما با کمال تعجب دیدم این بار دوستان الگوی خود را رها کرده و هم ندا و همراه و هم موضع با امریکایی‌ها شده‌اند! بر همین اساس برخود به عنوان یک متخصص روابط بین‌الملل لازم دیدم این یادداشت را بنویسم و تذکر دهم که متأسفانه دوستان این بار کم دقتی کرده و الگوی خود را فراموش کرده و در دام امریکایی‌ها افتاده‌اند. حالا من مطلب‌خود را با همان تیتر دوستان و براساس همان الگوی دوستان بازنویسی می‌کنم:
1- اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک در اصل محل دیپلماسی عمومی برای کشورهاست، البته در اتاق‌ها و پشت درهای بسته خود دیپلماسی هم جریان می‌یابد اما در صحنه علنی و سخنرانی سران و نماینده‌های کشورها و مصاحبه‌های آنها با هدف تأثیر بر افکار عمومی پیگیری می‌شود.
2- فضای اجلاس امسال در نیویورک از دو جهت ویژگی خاصی پیدا کرده بود از یک طرف غرب با محوریت صهیونیست ها با القای این فکر که ایران به آستانه ساخت بمب اتمی رسیده است و با تولید آن فقط چند ماه فاصله دارد و علی‌رغم توسعه تحریم‌های شکننده و تأثیرات عمیق آن بر اقتصاد ایران اما ایران روند حرکت به سوی تکمیل توان هسته‌ای خود را متوقف نکرده و لذا ضمن ضرورت توسعه تحریم‌های کمرشکن باید آماده حمله نظامی علیه ایران نیز شد. کار به جایی رسیده و فضا به قدری سنگین شده که حتی توسعه هر چه بیشتر تحریم‌های شکننده علیه ایران را به عنوان خوراکی برای آرام کردن روزانه صهیونیست‌ها و ایجاد تأخیر در حمله نظامی ضروری توجیه می‌کنند. دیروز سخنگوی وزارت خارجه امریکا با سراسیمگی زایدالوصفی گران شدن دلار و کاهش بی‌سابقه ارزش ریال در ایران را به عنوان نشانه کارآمد شدن تحریم‌ها به رخ افکار عمومی امریکا و جهان کشید!
3- در این مسیر صهیونیست‌ها اخیراً تلاش‌شان را فوق‌العاده توسعه داده‌اند تا افکار عمومی در جهان و بویژه در امریکا را با زمینه‌سازی جهت ضرورت انجام عملیات نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران تکمیل نمایند. آن‌ها اقداماتشان جهت اقناع افکار عمومی را حتی از مرحله اقناع نخبگان به مرحله اقناع عوام نیز توسعه داده‌اند به نحوی که رئیس رژیم صهیونیستی مضحک بودن اقدامش برای نخبگان را به تن خرید ولی برای توجیه ساده و عوامانه از فرصت خود در سازمان ملل استفاده کرد تا با یک نقاشی ساده، عموم جهانیان بویژه انبوه مردم ساده و عوام امریکا را توجیه نماید.
4- ویژگی دوم اجلاس امسال مقارن شدن آن با انتخابات ریاست جمهوری امریکا بود که چند هفته آینده انجام خواهد شد. فضا سازی در افکار عمومی مردم امریکا علیه ایران چنان حاد شده که برعکس دور قبلی انتخابات که بین دو رقیب، رقابت برای این بود که کدام بهتر می‌توانند با ایران مصالحه کنند و طرحهای ضرورت مصالحه با ایران منتشر می‌شد و نهایتاً اوباما از رقیب جمهوریخواه خود برای مصالحه، بهتر جلوه کرد، این بار برعکس در صحنه انتخابات رقابت بین نامزدها بر این است که کدام اقدام و فشار جدی تری علیه ایران می‌تواند وارد کند و دو طرف بر اینکه ایران فرصت دیپلماسی را از دست می‌دهد و بر روی میز بودن گزینه نظامی جدی تر تأکید می‌کنند. باید توجه کرد محل اجلاس نیویورک است و خواه ناخواه، افکار عمومی مردم امریکا بیش از همه جهان از فضاهای اجلاس تحت تأثیر قرار می‌گیرد و لذا باید در دیپلماسی عمومی در نیویورک به نحوه تأثیر بر افکار عمومی مردم امریکا بطور ویژه توجه کرد.
5- حال با توجه به این زمینه‌ها و فضاسازی‌ها فرض کنید شما به عنوان رئیس‌جمهور و نماینده ملت ایران وارد این محیط می‌شوید آیا استراتژی دیپلماسی عمومی و علنی خود را استراتژی مصالحه‌جویانه اتخاذ می‌کنید یا استراتژی رادیکال و غیرمصالحه‌جویانه؟ اتخاذ استراتژی رادیکال و غیرمصالحه‌جویانه قطعاً در هماهنگی و مکمل استراتژی صهیونیستها و دشمنان غربی می‌بود و افکار عمومی را به این قطعیت می‌رساند که با این نوع ایران چاره‌ای جز برخورد نیست! اما استراتژی مصالحه جویانه در دیپلماسی علنی، مانند پوست هندوانه‌ای بود که زیرپای دشمنان غربی و صهیونیستها را لیز کرد. در صحنه افکار عمومی امریکا که مسابقه چه کسی ضربه قوی‌تری به ایران می‌زند برقرار است وقتی رئیس‌جمهور ایران می‌گوید ایران علاقه‌ای به ادامه خصومتهای سی و سه ساله ندارد و تداوم آن‌ها سودی برای دو طرف ندارد و لذا آماده است در شرایط عادلانه و احترام متقابل برای حل و فصل مسائل گفت‌وگو کند به منزله آب سردی بر آتش افروخته دشمنان است. پس چه ضرورتی دارد که باید به جنگ چنین کشوری رفت؟
6- جواب این سؤال که چرا جدی گرفته نشد؟ این است که اولاً این بار صحنه رقابت در امریکا برخلاف چهار سال قبل به جای مصالحه، مقابله با ایران است و در این فضای رقابت برای تقابل جایی برای ورود به فضای مصالحه با ایران نمی‌ماند و پاسخ مثبت و جدی گرفتن موضع ایران جز جاماندن نامزدها از فضای موجود رقابت برای فشار، و دوباره فریب ایران را خوردن و زمان به ایران دادن حاصلی برای آنها نداشت و لذا هر دو نامزد در فضای تقابل با ایران، آمادگی و امکان اینکه ناگهانی به فضای مصالحه با ایران وارد شوند نداشتند و سودی از جدی گرفتن موضع مصالحه‌جویانه ایران نمی‌بردند. از طرف دیگر تجزیه تحلیل مجموع اظهارات رئیس‌جمهور ایران برای آنها نشان می‌داد که در عین اینکه در دیپلماسی عمومی و علنی و برای افکار عمومی موضع رئیس‌جمهور ایران مصالحه‌جویانه بود اما عملاً و در واقع تکرار همان مواضع همیشگی نظام جمهوری اسلامی ایران با واژگانی متنوع بود به این جملات توجه کنید (امریکا تا آدم نشود با آن رابطه برقرار نمی‌کنیم، رابطه بین ایران و امریکا مثل رابطه گرگ و میش است، تا امریکا از زیاده خواهی دست برندارد و اموال ایران را آزاد نکند و... ما مذاکره نمی‌کنیم و...) تمام این مفاهیم که در گذشته از طرف رهبران نظام مطرح شده به این معناست که تعادل بین دوطرف برقرار نیست و شرط اصلی برای عادی‌سازی، برقراری عدالت بین طرفین است، حال به این جمله آقای رئیس‌جمهور در نیویورک توجه فرمایید: «ایران بارها اعلام کرده است که در شرایط عادلانه و براساس احترام متقابل، برای حل مسائل آماده گفت‌وگو است.» توجه کنید ذکر کلمه «شرایط عادلانه» در واقع تکرار مفهوم اصلی همان مواضع گذشته با واژه «عدالت» است به همین دلیل در ابتدای جمله حتی ذکر می‌شود که «ایران بارها اعلام کرده است» یعنی پافشاری بر مواضع همیشگی و این بار همان مواضع صرفاً با رنگ و لعاب غیر رادیکال، به دیگر جملات رئیس‌جمهور در نیویورک توجه فرمایید که آقای رئیس‌جمهور برخی مواردی که می‌تواند «شرایط عادلانه» برقرار سازد را ذکر می‌کند «اگر آنها گام‌های اعتمادساز برداشته و تهدیدهایی که علیه ایران صورت می‌گیرد را محکوم کنند و اجازه دهند مسئله هسته‌ای با تفاهم حل و فصل شود و پرونده‌های مالی دو کشور مرتفع شود امکان بهبود روابط به وجود می‌آید.» «باید سیاستهای کلان دولت امریکا تغییر کند تا زمینه برای گفت‌وگو در جهت حل مسائل اساسی ایجاد شود.» مجموع این شرایطی که ذکر می‌شود تقریباً مسئله را امر به محال می‌کند. به همین دلیل امریکایی‌ها آن را جدی نگرفتند و متوجه شدند که عملاً موضع جدیدی نیست و صرفاً یک ترفند دیپلماسی علنی برای شکستن فضای تقابلی در صحنه کنونی است.
7- برعکس آنچه دوستان فکر کرده اند که امریکایی‌ها برای رعایت و احترام و حفظ حاکمیت یکپارچه در ایران، موضع رئیس‌جمهور را جدی نگرفتند، اگر امریکایی‌ها تصور می‌کردند که این موضع جدید ناشی از شکاف و حاکمیت دوگانه در ایران است اتفاقاً برای تشدید این شکاف و تضعیف ایران، نشان می‌دادند که آن را جدی گرفته اند و با مانور روی آن در حاکمیت ایران بحران سازی می‌کردند!
8- اتفاقاً من فکر می‌کنم امریکایی‌ها بهتر از دوستان با نظام و ساختار ایران آشنا هستند و می‌دانند در نظام جمهوری اسلامی ایران و در خصوص چنین امر مهمی بطور طبیعی خود ساختار نظام، اتوماتیک امکان اتخاذ موضع دوگانه را نمی‌دهد و این موضع رئیس‌جمهور هم همان موضع همیشگی نظام منتها با رنگ و لعاب جدید است. نیازی نیست دوستان هراسان و در موقعیت‌های مختلف مصاحبه کنند و بنویسند و قانون اساسی را به رخ بکشند و تأکید کنند که رئیس‌جمهور ایران اعتبار لازم را ندارد! آنها می‌دانند که در ساختار نظام جمهوری اسلامی، شورای‌عالی امنیت ملی تصمیمات را مصوب می‌کند و دبیر آن نماینده ولی فقیه و منصوب رئیس‌جمهور است و حتی تصمیمات آنجا موقعی اجرایی می‌شود که به تصویب مقام ولایت فقیه برسد.
9- اگر خدای نکرده، در دوستان چنین تصوری بوده که برفرض محال، رئیس‌جمهور می‌خواسته خارج از چارچوب نظام یک حرکت شخصی و انحرافی انجام دهد و نظام را دور بزند، چنین کاری باید محرمانه صورت گیرد نه اینکه در صحنه جهانی سازمان ملل به بوق و کرنا گذاشته شود! و همه شما دوستان را حساس کرده و وارد صحنه مقابله گرداند.
10- دوباره برگردیم به الگوی محوری دوستان که تمام مسائل را براساس آن الگو می‌سنجند و آن اینکه اگر موضعی مورد استقبال دشمن قرار گرفت یعنی آن موضع غلط است و اگر قرار نگرفت یعنی آن موضع درست و بجاست، سؤال این است که چرا در این موضع مهم دوستان از این الگو استفاده نکردند و این بار عدم استقبال دشمن از موضع رئیس‌جمهور را حجتی بر درست و بجا بودن موضع رئیس‌جمهور و آچمز شدن آنها قلمداد نکردند و برعکس آن را حجتی بر غلط بودن موضع رئیس‌جمهور گرفتند! یعنی موضع دشمن وقتی با موضع شما همخوانی دارد حجت درستی موضع شما است و فقط وقتی موضع دشمن با رقبای شما همخوانی دارد، آنگاه همراهی رقبای شما را با دشمن نشان می‌دهد!
11- آیا در شرایط حساس کنونی کشور به جای نشان دادن و بزرگنمایی یکپارچگی در حاکمیت کشور، برعکس و به غلط بزرگنمایی شکاف و نمایش دوگانگی در حاکمیت کشور بازی در زمین دشمن نیست!؟ همانطور که روشن کردم هیچ شائبه‌ای در یکپارچگی مواضع رئیس‌جمهور با مواضع کل نظام نیست ولی اگر حتی کمترین شائبه‌ای هم می‌بود، این کار دشمنان نظام است که انگشت روی آن بگذارند و بزرگنمایی کنند نه دوستان! دوستان نظام باید درجهت برعکس آن حرکت کنند. اینکه ما وارد تحلیل غلط و مسیر غلط شویم و به قول خودتان هماهنگ و هم نظر با دشمن، رئیس‌جمهور کشور را بی اعتبار نشان دهیم نباید موجب رضایت و خرسندیمان گردد! نباید اجازه دهیم که دشمن تعیین اعتبار و بی اعتبار در کشور کند.
12- در آخر برای اینکه دوستان دچار برداشت اشتباه نشوند مجبورم تصریح کنم که نگارنده این سطور فقط از روی دلسوزی برای نظام اسلامی و از باب تذکری حرفه‌ای و تخصصی به دوستان مبادرت به این نگارش کرده و گرنه در دولت فعلی هیچ نقش و پست و منصبی نداشته و هیچگونه ارتباطی با آن ندارم.
امیدوارم در فرصتی مقتضی بطور مبسوط، مناسبات ایران و امریکا را از ابتدا تاکنون به عنوان یک متخصص دیپلماسی با ابرقدرتها آسیب شناسی نمایم