پیشنهاد تاسیس دانشگاه "علم و زندگی"

به گزارش مهر، نخستین هم اندیشی مدیر گروه های فلسفه دانشگاههای تهران با حضور حجت الاسلام دکتر عبدالحسین خسروپناه در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.

در ابتدای این نشست حجت الاسلام خسروپناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با اشاره به تاریخچه این مؤسسه و فعالیتهای آن گفت: این مؤسسه قبلاً با عنوان "انجمن حکمت و فلسفه" شناخته می شد و نزدیک به چهار دهه فعالیتهای آموزشی و پژوهشی گسترده ای انجام داده و آثار و برکات آن برای همه آشکار است. این مجموعه سالها توسط استاد اعوانی مدیریت می شد و از سال گذشته این مسئولیت بر دوش ما گذاشته شد.
وی افزود: کارهای بسیار ارزشمندی در این مدت انجام شده که یکی از آنها برگزاری "همایش روز جهانی فلسفه" بود که مقالات خوبی ارائه شد و این مقالات در مجموعه سه جلدی آماده چاپ و انتشار است.

متأسفانه فیلسوفان کمتر با یکدیگر بحث و گفتگو دارند

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه به اهداف برگزاری نشست مدیران گروه های فلسفه دانشگاه های استان تهران اشاره کرد و گفت: این جلسه در واقع جلسه همفکری است که نباید مؤسسه را در عرض دانشگاه های دیگر دانست. اینجا خانه اهل فلسفه است و شما باید مؤسسه را خانه خود بدانید و ارتباط علمی و پژوهشی داشته باشید. بنابراین درخواست کردیم اولین نشست را در مؤسسه برگزار کنیم و در صورت تمایل این جلسه می تواند به صورت فصلی و یا شش ماه یک بار برگزار شود .

خسروپناه در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه حقیقت فلسفه، بحث و گفتگوست، تصریح کرد: متأسفانه فیلسوفان کمتر با یکدیگر بحث و گفتگو دارند و به این خاطر وضعیت فلسفه در کشور وضعیت مطلوبی نیست و با همه تلاش های جزیره ای که صورت می گیرد، یک کار اساسی و بنیادی در توسعه فلسفه نداریم که این نیاز ماست.

وی با طرح این سوال که آیا لازم است فلسفه همگانی شود و در توده مردم وارد شود یا فقط در فضای انتزاعی بین عالمان محصور بماند، افزود: این یک بحثی است که اگر قرار است به توسعه فلسفه دست بزنیم، باید پیرامون آن گفتگو باشد. بحث از قلمرو فلسفه، وضعیت فلسفه بایسته و تحقق یافته، و وضعیت آموزش و پژوهش فلسفه در کشور مباحثی هستند که باید حول آنها گفتگو داشته باشیم.

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت  فلسفه ایران با اشاره به برگزاری سالانه "روز جهانی فلسفه" از سوی یونسکو و همچنین گرامیداشت این روز در کشورهای مختلف یادآور شد: هر ساله روز جهانی فلسفه برگزار می شود که انتخاب موضوعات با همفکری استادان دانشگاه ها لازم است؛ بنابراین این نشست ها ضرورت دارد تا نتیجه آن رشد و بالندگی بیشتر فلسفه باشد.

همایش "فلسفه در آسیا" زمستان برگزار می شود

در ادامه این نشست، دکتر "مجید حمیدزاده" معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با طرح دستور جلسه و موضوعاتی که قرار بود در این نشست مورد بحث قرار گیرد، گفت: ما برای دو دستور از استادان دعوت کردیم و هدف غایی این است که یک محوریتی برای هماهنگی برای فعالیت های فلسفی در کشور باشد و مؤسسه به جهت ارتباط معنوی که از گذشته داشته، می تواند مرکزیت آن را برعهده داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه یکی از مباحث، بحث برگزاری همایش "روز جهانی فلسفه" در اواخر آبان ماه است، گفت: موضوع دومی که از مدیران گروه های فلسفه دانشگاه های تهران برای هم اندیشی دعوت شده، موضوع همایش "فلسفه در آسیا"ست که در زمستان برگزار خواهد شد. امیدواریم با برگزاری این جلسات در نهایت بتوانیم یک برنامه ریزی منسجمی را برای برگزاری هرچه بهتر همایش روز جهانی فلسفه و همایش فلسفه در آسیا داشته باشیم.

دکتر محمدجواد اسماعیلی، مدیر امور پژوهشی و تحصیلات تکمیلی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، نیز با ارائه گزارش نحوه برگزاری همایش روز جهانی فلسفه و برنامه ریزی های انجام شده در این خصوص گفت: به دنبال این هستیم که بتوانیم یک دبیرخانه متمرکز برای این موضوع در مؤسسه ایجاد کنیم و گروه های پراکنده یک نماینده در این دبیرخانه داشته باشند تا مباحث در آنجا دنبال شود.

اعتراض فدراسیون بین المللی انجمن های فلسفی جهان به یونسکو درباره تحریم روز جهانی فلسفه در ایران

در ادامه این نشست دکتر ضیاء موحد مدیرگروه منطق مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در مورد اینکه فلسفه  می‌تواند همگانی شود یا نه، گفت: درگذشته تصور از فلسفه بیشتر الهیات بود اما اکنون دامنه آن بسیار وسیع شده است. ما می خواهیم بحثی را به صورت عقلانی پیش ببریم. در مورد روز جهانی فلسفه نیز این سوال مطرح است که آیا حتماً موضوعات انتخاب شده باید ارتباطی با کشور برگزار کننده همایش، داشته باشد یا نه؟

دکتر مهدی قوام صفری مدیرگروه فلسفه غرب دانشگاه تهران نیز این سوال را مطرح کرد که اگر روز جهانی فلسفه قرار است در یک کشور دیگری برگزار شود، چه نیازی هست که ما در کشورمان برگزار کنیم که دکتر اسماعیلی در پاسخ به سؤال وی گفت: معمولاً هر سال یک کشور میزبان می شود اما در کشورهای دیگر نیز موضوعاتی انتخاب می شود و در ذیل آن همایش برگزار می شود.

خانم دکتر اعوانی عضو و نماینده گروه فلسفه غرب مؤسسه نیز در پاسخ به سؤال مطرح شده تصریح کرد: برگزاری همایش روز جهانی فلسفه یک کار صنفی است که اهل فلسفه به احترام علاقه به آن یک روز را جشن می گیرند و در واقع این روز، روز جشن فلسفه است اما برای این کار، مرکز یونسکو اندیشمندان را جمع کرد تا مساله روز مربوط به فلسفه را بررسی کنند. در گذشته روال اینگونه بود که یک کشور انتخاب می شد و از بین موضوعات پیشنهادی یونسکو یا موضوعی که خودشان پیشنهاد می دادند، یکی را انتخاب می کردند.

وی ادامه داد: سالی که این همایش در ایران برگزار شد، تمام کشورهایی که یونسکو را قبول داشتند، به احترام این روز، دور هم نشستند و بحث کردند زیرا این گزارش ها به یونسکو می رود تا یک سالنامه در بیاید اما چیزی که در همایش روز جهانی فلسفه در ایران پیش آمد، تحریمی بود که یونسکو بر ایران اعمال کرد و در مورد ایران مسائل سیاسی را در آن دخیل نمود و بعد فدراسیون بین المللی انجمن های فلسفی جهان به یونسکو اعتراض کرد که نبایست سیاست را در روز جهانی فلسفه دخالت داد و آنها یونسکو را تحریم کردند؛ بنابراین اکنون یونسکو کشوری را انتخاب نمی کند و بیشتر جنبه صنفی برای گرامیداشت روز جهانی فلسفه است.

دانشگاه"علم و زندگی" تأسیس شود

در ادامه دکتر عزیزاللهی مدیرگروه فلسفه اسلامی دانشگاه شاهد با طرح این مطلب که فقط ثروت نیست که یک جا جمع می شود بلکه علم نیز اینگونه است، یعنی توده مردم از آن بی بهره هستند، گفت: این سوال بسیار مهم است که چرا نباید فلسفه همگانی شود و چرا مردم باید عقلانی باشند و عقلانی تربیت شوند.

وی تصریح کرد: چاره این است که دانشگاهی با عنوان "علم و زندگی" داشته باشیم زیرا ما فرد را به دانشگاه می آوریم و بعد از چند سال او را به جامعه می فرستیم. اما دیگر از علم بی بهره می شود، بنابراین اگر مثل گذشته علم عمومی باشد، همه مردم می توانند به آن دسترسی داشته باشند.

عزیزاللهی با بیان اینکه بسیاری از خانواده های ما علاقه مند به علم آموزی هستند ولی وسیله آنرا در اختیار ندارند، گفت: این سوال بسیار مهمی بود که دکتر خسرو پناه مطرح کرده اند که بایستی چندین همایش بزرگ در اینکه علم باید همگانی شود برگزار گردد و طرحی نو باید ریخت که بهترین راه، ایجاد دانشگاه علم و زندگی است.

دکتر اسدی مدیرگروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی درباره این مساله که آیا فلسفه می تواند همگانی شود یا نه؟ گفت: این موضوع بستگی به تعریفی دارد که از فلسفه ارائه می دهیم اگر این بحث را بومی کنیم و متناسب با روز جهانی فلسفه، باید بپرسیم "کدامین فلسفه و چرا فلسفه؟" این موضوع می تواند به عنوان یکی از موضوعات برای روز جهانی فلسفه باشد.

بررسی آفتهای علم فلسفه/ لزوم هم اندیشی اهالی فلسفه قم و تهران

دکتر قراملکی مدیرگروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران با بیان اینکه در ایران فلسفه رشد کمی بسیاری یافته است گفت: با همین فلسفه که به صورت کمی رشد کرده و مدعی است، مسائل مربوط به جهان را حل می کند، چقدر می توانیم مسائل مربوط به خود فلسفه را حل کنیم. باید در مورد خود فلسفه بیشتر تامل کنیم، این همان چیزی است که از آن می گریزیم.

وی با اشاره به اینکه باید ببینیم چقدر برای همدیگر نقد می نویسیم و چقدر نقدهایمان فیلسوفانه است، گفت: یکی از مشکلات ما پدیده عوام زدگی در فلسفه است که حرفه گرایی معنایی در فلسفه ندارد حال باید ببینیم می شود کارآمدی را در فلسفه مطرح کرد. به نظر می رسد در این رشد کمی فلسفه اگر روز جهانی فلسفه بهانه ای باشد که یک ذره به خودمان بپردازیم و اندکی کارنامه فلسفی خود را ارزیابی کنیم، بهتر است.

قراملکی خاطرنشان کرد: باید مراقب دو پدیده عوام زدگی در فلسفه و آسیب های اخلاقی فیلسوف بودن باشیم و فکر می کنم دانشجویان نیز می خواهند این مسائل را با هم ببینیم.

دکتر علم الهدی، مدیرگروه فلسفه اسلامی سازمان مرکزی دانشگاه پیام نور نیز با بیان اینکه در دهه هفتاد و هشتاد به خاطر مسائل حاشیه ای جامعه، فلسفه به حاشیه رفته و فلاسفه از هم فاصله گرفته اند، گفت: این فضا در ارتباط با اهل فلسفه که در قم یک نگرش و در تهران نگرش دیگری به آن وجود دارد، موجب دوری اهل فلسفه شده است که روز جهانی فلسفه می تواند بهانه ای برای هم اندیشی و تبادل نظر با گرایش های مختلف باشد و آنها را دور هم جمع کند. به نظرم موضوع فلسفه و اخلاق با توجه به این شرایط می تواند برای روز جهانی فلسفه انتخاب شود و برای جامعه فلسفی ایران اثرگذار باشد.

دکتر مالک حسینی مدیرگروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران نیز پیشنهاد داد: بهتر است موضوعی انتخاب کنیم که ناظر به کشور خودمان و در سطح ملی باشد بنابراین موضوع "فلسفه و همگانی شدن" شاید موضوع خوبی باشد.

وضعیت فلسفه در کشور ما از حد بحران گذشته و به سمت فاجعه می رود

در ادامه دکتر قوام صفری با اشاره به اینکه وضع فلسفه در ایران، یادآور شد: روز جهانی فلسفه بهترین فرصتی است که ببینیم اوضاع آموزش و پژوهش فلسفی در کشور ما چگونه است، زیرا این یک معضل و مشکلی است که باید آن را مطرح و راهکارها را ارائه کنیم و ببینیم چگونه می توانیم شقاقی را که وجود دارد را برطرف کنیم و ببینیم وضع فلسفه و آموزش آن در گروه های دانشگاهها چگونه است.

دکتر افضلی مدیرگروه کلام مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران نیز با بیان اینکه موضوع آسیب شناسی فلسفه در کشور ما از موضوعاتی که جای آن خالی است، گفت: واقعاً وضعیت فلسفه در کشور ما از حد بحران گذشته و به سمت فاجعه می رود و این معضل اول به خاطر کمی شدن آن و دوم به خاطر بی توجهی مسوولان و سیاستگذاران است.

وی ادامه داد: متأسفانه هر ترم ده ها نفر دکترای فلسفه از دانشگاه ها فارغ التحصیل می شوند که باید آسیب شناسی جدی در خصوص آموزش و پژوهش فلسفه و حتی پایان نامه های دکترا و فوق لیسانس در این زمینه صورت گیرد.

افضلی یادآور شد: یکی از بزرگترین خدمتها به فلسفه این است که این آسیب ها در تمام قسمت ها شناسایی و به مسوولان سیاست گذاری کشور منتقل کنیم و جلوی آنها را بگیریم و اجازه ندهیم یک عده هرکاری که می خواهند با فلسفه بکنند.

در ادامه نیز دکتر معصومی همدانی مدیرگروه موسسه حکمت و فلسفه، دکتر خدری مدیر گروه فلسفه، کلام و عرفان اسلامی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دکتر خادمی مدیرگروه فلسفه دانشگاه شهید رجایی و خانم شایان فر نماینده گروه فلسفه دانشگاه الزهرا (س) به بیان دیدگاه های خود پیرامون مباحث مطرح شده در جلسه پرداخته و نظراتی ارزنده را در حوزه های مورد بحث ارائه دادند.

ضرورت ارزیابی وضعیت آموزش و پژوهش فلسفه در ایران

در انتهای این نشست، دکتر خسروپناه پس از شنیدن پیشنهادها و نظرات استادان و جمع بندی آنها افزود: فلسفه اصلی این جلسه این بود که هم اندیشی و ارتباطی مدیران گروه های فلسفه برقرار باشد زیرا متأسفانه ارتباط صمیمی و علمی میان اهل فلسفه کم است و این ضرورتی است که مؤسسه به آن اقدام کرده و این کار از باب بزرگ کردن مؤسسه نیست.

وی با بیان اینکه هر دانشگاهی بخواهد این جلسات را برگزار کند، ما حمایت می کنیم، گفت: اگر امروز این ضرورت را پذیرفتیم، تنها به خاطر اینکه موسسه ای به نام حکمت و فلسفه است به آن اقدام کردیم.

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران همچنین درباره روز جهانی فلسفه و مباحثی که در این ارتباط مطرح شد، گفت: امسال خواستیم با هم اندیشی بزرگان و استادان موضوعی برای این روز انتخاب کنیم. البته اینکه روز جهانی گفته می شود به معنای آن نیست که موضوع هم جهانی باشد. این بهانه ای است که ببینیم چه نیازهایی داریم تا گروه های مختلف نیز مشارکت کنند.

خسروپناه افزود: شاید بتوان عنوانی مانند "ارزیابی وضعیت آموزش و پژوهش فلسفه در ایران" را از بحث دوستان استنباط نمود که یک موضوع عام باشد و بتواند راهکارها و زیرمجموعه های دیگری را نیز دربر بگیرد و جا دارد اعضای هیات علمی دانشگاه ها "وضعیت فلسفه" را در دانشگاه های خود نقد و برای برطرف کردن این نقص راهکار ارائه دهند