پایان مذاکرات هسته ای، یا به توافق می رسیم یا نمی رسیم

با آغاز مذاکرات طولانی هسته ای میان ایران و 1+5 شاید سوالی که به ذهن بسیاری می رسید این بود که پایان این گفتگوها کی فرا خواهد رسید، مخصوصا اینکه در هر دور که با تمدید مواجه می شد این سوال بیش از پیش معنا پیدا می کرد.

اما این روزها افکار عمومی، ناظران، رسانه ها و حتی تیم های مذاکره کننده نیز در انتظار لحظه پایان این ماراتن نفس گیر هستند.

خبرگزاری رویترز (Reuters) در نوشتاری با عنوان "مذاکرات هسته ای ایران به پایان خط خود رسیده است" نوشت: «مذاکرات به دقایق آخر خود رسیده و دو طرف در حال حل مسائل حساس هستند.»

این خبرگزاری می افزاید: «یک سال و نیم گفتگو میان ایران و قدرت های جهانی روز جمعه در حال نزدیک شدن تدریجی به خط پایان بود و مذاکره کنندگان نیز سرگرم دست و پنجه نرم کردن با موضوعات دشواری از قبیل پرسش های مربوط به تحقیقات هسته ای گذشته ایران بودند.

یک دیپلمات ارشد غربی در این اثنا گفته است: "ما به خط پایان نزدیک می شویم و هیچ برنامه ای برای ادامه دادن گفتگوها بعد از سه شنبه آینده وجود ندارد. یا به توافق می رسیم یا نمی رسیم، هر چند که این روند بسیار دشوار است."

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران به تلویزیون دولتی ایران  نیز گفته است که در مذاکرات پیشرفت زیادی حاصل شده، ولی مسائل فنی مختلفی باقی مانده است که به اراده سیاسی طرف مقابل نیاز دارد.


با این حال همه طرف ها می گویند دستیابی به یک توافق امکانپذیر است.

یک مقام ارشد آمریکایی گفت مقامات ایرانی، آمریکایی و اروپایی از جمله وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا و عباس عراقچی و مجید تخت روانچی، معاونان وزیر امور خارجه ایران نشستی شش ساعت برگزار کردند که در ساعت سه بامداد روز جمعه به پایان رسید.


سرگئی ریابکوف مذاکره کننده ارشد روسیه نیز گفته است که بیش از نود درصد متن توافقنامه آماده است. همچنین وزیر امور خارجه چین ابراز اطمینان کرد که طرف ها به یک توافقی دست خواهند یافت که برای هر دو طرف قابل قبول باشد.

مقامات ایرانی و غربی می گویند نشانه های مصالحه درباره یکی از موضوعات دشوار باقیمانده در حال پدیدار شدن است؛ این مسئله عبارتست از دستیابی به سایت های ایران با هدف نظارت بر پایبندی این کشور به توافق حاصل شده.»

رویترز در ادامه می نویسد: «از سوی دیگر یک مقام ارشد ایرانی روز پنجشنبه در وین گفت ایران پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی اتمی را امضا خواهد کرد. این پروتکل در ابتدای توافق به صورت موقت اجرا خواهد شد و سپس به تصویب پارلمان ایران خواهد رسید.

این پروتکل به بازرسان آژانس اجازه دسترسی بیشتر به سایت هایی را که گمان می رود فعالیت های هسته ای مشکوک در آن ها صورت گرفته است می دهد. مقامات آمریکایی می گویند این دسترسی ها کافی نیست زیرا ایران در گذشته با طولانی کردن روند مذاکرات درباره درخواست های مربوط به دسترسی به سایت ها، در این زمینه کارشکنی کرده است.

این مقام ایرانی گفت ایران همچنین می تواند با بحث "دسترسی مدیریت شده" به سایت های نظامی نیز موافقت کند. در دسترسی مدیریت شده، دسترسی ها شدیدا محدود است تا از این طریق اسرار نظامی و صنعتی این کشور محفوظ بماند.»

رویترز در ادامه با اشاره به سفر آمانو به تهران در خلال برگزاری مذاکرات در وین می نویسد: «یوکیا آمانو مدیر کل آژانس روز پنجشنبه با حسن روحانی رئیس جمهور و مقامات ارشد ایران در تهران دیدار و درباره موضوعات حل نشده صحبت کرد.


وی روز جمعه گفت پیشرفت خاصی به دست نیامده است و «نیاز به کار بیشتر وجود دارد.»

این خبرگزاری درباره آنچه اعتراف ایران به برنامه های گذشته اتمی خوانده می شود، می نویسد: «دیپلمات های غربی گفتند آنها از ایران نمی خواهند که به صورت علنی اعتراف کند که تحقیقاتی درباره ساخت کلاهک هسته ای انجام داده است، ولی آژانس باید قانع شود که از دامنه فعالیت های گذشته ایران به صورت کامل آگاه است تا بتواند پایه ای قابل اعتماد برای نظارت های آینده ایجاد کند.

مقامات نزدیک به گفتگوهای وین می گویند تعلیق بخشی از تحریم ها به حل این مسئله منوط خواهد شد.

این دیپلمات ارشد غربی گفت: «زمان آن است که این فصل را به پایان ببریم.»

رویترز در پایان به مواردی اشاره کرده است که همچنان مانعی بر سر راه رسیدن به خط پایان مذاکرات است: «سایر موضوعات مشکل آفرین عبارتند از زمانبندی تعلیق تحریم ها و موافقت ایران با طرح مربوط به بازگشت مجدد تحریم های آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل در صورتی که تهران نتواند به تعهدات خود بر اساس توافق حاصله عمل کند.

مانع دیگری که دراین مسیر باقی مانده است، عزم ایران برای حفظ توانایی مربوط به انجام طرح های تحقیق و توسعه در زمینه سانتریفوژهای پیشرفته است.

تحلیلگران و دیپلمات ها می گویند اگر ایران از سانتریفیوژهای پیشرفته در مقیاس فراوان استفاده کند، مدت زمان لازم برای ساخت بمب اتم در این کشور به زیر یک سال کاهش خواهد یافت.»